Beschouwing begroting 2025

Deze tekst is uitgesproken tijdens de begrotingsbehandeling 2025 op 7 november 2024.

Voor ons ligt de begroting 2025. Een begroting waaruit blijkt dat het in elk geval financieel meer dan goed zit. De voorliggende begroting sluit met € 334.000 positief, het gevreesde ravijnjaar 2026 blijkt slechts een kuil te zijn die we makkelijk kunnen dichten en vanaf 2027 zitten we weer aan de positieve kant. Financieel staan we er goed voor maar verder is het wat ons betreft een fletse begroting.

Wat opvalt, is dat een groot gedeelte van de tekst gelijk is aan de tekst van vorig jaar. Nu is een van de kaders in de kadernota: “we werken in 2025 door aan lopende opgave en het in 2024 vastgestelde en ingezette beleid.”  Logisch dus dat we een deel van de acties van vorig jaar terug zien. Echter, voor een deel betreft dit ook acties die niet zijn uitgevoerd en nu weer worden opgevoerd. Bijvoorbeeld de nota Grondbeleid, de richtlijnen voor Duurzaam, bouwen, slopen en inrichten in programma 3 of de aanpak van de vijver Ronkenstein. Het armoedebeleid stond gepland voor december maar wordt doorgeschoven naar 2025.  

Bij de begrotingsbehandeling vorig jaar zijn een aantal moties en amendementen ingediend. Het instellen van een Cliëntenraad. Hoe staat het hiermee? We hebben niet de indruk dat hier veel energie in gestoken is. Met betrekking tot de VoorzieningenWijzer heeft u aangegeven dat daar in het vierde kwartaal over besloten wordt. En dat, terwijl we vorig jaar unaniem het amendement hierover hebben aangenomen. Het amendement reclamebeleid, niets meer over gehoord. De motie maatschappelijke kosten batenanalyse bedrijventerreinen; de opdracht formulering wordt nu pas opgepakt. En daarmee hebben we slechts een aantal voorstellen uit de begrotingsbehandeling van vorig jaar aangehaald.

De ambtelijke organisatie werkt hard, daarvoor alle lof. Dus wat is er aan de hand voorzitter? Heeft u te veel zaken op uw bordje, te weinig handjes, onvoldoende focus of überhaupt de organisatie niet op orde? Het heeft geen zin om vandaag met moties en amendementen te komen als u die van vorig jaar nog niet eens heeft uitgevoerd. We beperken ons dan ook tot het hoogst noodzakelijke. Zorg eerst maar eens dat u de zaken op orde heeft. Mocht u niet weten welke zaken we bedoelen? We zullen de belangrijkste voor u toelichten.

Communicatie
Voor het zoveelste jaar op rij zijn we ook nu weer genoodzaakt om een punt te maken van de gemeentelijke communicatie. We willen twee zaken aanstippen. Ten eerste: we horen nog steeds van individuele inwoners dat ze tevergeefs wachten om teruggebeld te worden, dat ze niet goed worden doorverwezen, of een brief krijgen waar ze geen snars van snappen. Al tè vaak heeft u beterschap beloofd. Zorgelijk!

Ten tweede: we constateren dat de informatieverstrekking slechts een deel van onze inwoners bereikt. U gebruikt veel social media maar de jongeren gebruiken geen facebook meer en Instagram leent zich slechts voor korte berichtjes. Steeds meer ouderen haken af bij facebook.  Uit het communicatieonderzoek dat dit jaar is uitgevoerd blijkt dat de onderdelen “communicatie door de gemeente” en  “laatste contact” laag scoren op tevredenheid en met prioriteit opgepakt moeten worden. Wat we als Samen Verder Beesel allang wisten en waar we al jarenlang bij de algemene beschouwingen een punt van maken, wordt met dit onderzoek bevestigd.  

We lezen dat u steeds meer gaat inzetten op het gebruik van video en beeld, u heeft het over een gebalanceerde contentplanning en crossmediale inzet. Onze vraag is simpel: Hoe zorgt u ervoor dat u álle inwoners bereikt en hoe zorgt u ervoor dat zij begrijpen wat u bedoelt? Om u een zetje in de goede richting te geven, stellen wij via een motie voor dat alle uitgaande brieven aan inwoners op B1-niveau geschreven worden. Er zijn diverse bureaus die u hierbij prima kunnen helpen.  Verder willen wij graag weten wanneer u het communicatiebeleid zoals aangegeven in de vorig jaar aangenomen motie communicatiebeleid, voorlegt aan de raad.  

Inclusie
In maart 2022 is het raadsbrede initiatiefvoorstel “Meest inclusieve gemeente van Nederland” aangenomen. Dit voorstel hield onder andere in om de gemeente Beesel in de huidige ambtsperiode de meest inclusieve gemeente van Nederland te maken. College, u heeft hiervoor nog een klein anderhalf jaar. Ook werd aangegeven om te starten met een inventarisatie eenvoudige knelpunten binnen de gemeente Beesel, zodat er concreet aan de slag gegaan kan worden met het thema, en verbeteringen in de praktijk merkbaar worden. Hiervoor werd € 60.000 geraamd die in de tweede berap 2023 werden geschrapt. De raad heeft u teruggefloten en het bedrag is overgeheveld naar 2024.

In de voorliggende begroting schrijft u dat u in 2024 bent gestart met onderzoek, analyse en realiseren van een Lokale Inclusieagenda. Fijn, dat u eindelijk stappen onderneemt om te komen tot een lokale inclusieagenda. Maar hoe het staat met de inventarisatie van de knelpunten? We zijn inmiddels 2½ jaar verder!

We hoeven alleen maar naar de shared space zone te kijken om te concluderen dat het met de toegankelijkheid treurig gesteld is. Toegankelijkheid betekent wat ons betreft in elk geval dat alle inwoners de Rijksweg durven en kunnen oversteken. De eerder opgeheven raadswerkgroep Toegankelijkheid is noodgedwongen maar weer bij elkaar gekomen. Treurig!

Verkeer
In de ogen van Samen Verder Beesel kenmerkt het verkeersveiligheidsbeleid  zich al jarenlang door ad-hoc beslissingen zonder duidelijke lange termijn visie. Denk maar aan de shared space zone, de aanpak van het vrachtverkeer, Mariastraat, Heerstraat en Nieuwstraat. Ad-hoc beslissingen die helemaal verkeerd uitpakken. Bij de aanpak van het centrum Reuver hebben we voorgesteld om eerst een integraal verkeersplan te maken. De andere fracties gingen daar echter niet in mee. Bij de aanpak van het vrachtverkeer bleek dat de shared-space zone een gegeven was waar rekening mee gehouden diende te worden. Want ja, die lag daar nou eenmaal.  Al jarenlang vragen we om een integraal mobiliteitsplan gebaseerd op een duidelijke visie. Zoals is gebleken leidt het niet hebben van een mobiliteitsvisie tot gebrek aan samenhang, verlies van vertrouwen en beperkte effectiviteit van maatregelen. Regelmatig werd en wordt er ingesproken door ontevreden burgers tijdens raadsvergaderingen. Dit leidt tot druk van buitenaf en dit heeft geleid tot het snel nemen van maatregelen die vervolgens na invoering nog sneller werden teruggedraaid.

In 2025 komt er dan toch een mobiliteitsvisie. Dit biedt de mogelijkheid om verkeersveiligheid in een breder kader te plaatsen, waarbij we rekening kunnen houden met toekomstige doelstellingen met betrekking tot leefbaarheid, duurzaamheid en een groeiende en wellicht ook veranderende mobiliteitsbehoefte. Maar er dient ook gewerkt te worden aan het vertrouwen van onze inwoners. Dit beperkt zich niet alleen tot de inwoners die over specifieke verkeersproblemen hun ongenoegen uiten. Wij horen dat er breed in de gemeente weinig tot geen vertrouwen is in het verkeersbeleid en verkeersmaatregelen. Hoe denkt de portefeuillehouder het vertrouwen van de inwoner terug te winnen? Wij zullen in elk geval het proces rondom de mobiliteitsvisie en het daaruit volgende mobiliteitsplan kritisch volgen. Wij gaan uit van een integrale aanpak rekening houdend met veiligheid, geluidsoverlast, luchtvervuiling en subjectieve veiligheid.

Wonen
Wonen in de gemeente Beesel. We willen het graag hebben over waar en hoe. Onze woningvoorraad is inmiddels opgelopen tot ruim 6.100 adressen. In de afgelopen 10 jaar is het aantal woonadressen met bijna 200 toegenomen (bron CBS). De verwachting is dat door gewijzigde gezinssamenstellingen, de verdunning van de huishoudens zal doorzetten. We hebben ons voorgenomen om tot 2030 nog 300 tot 350 woningen bouwen. Maar waar gaan we dit doen? We zien ad hoc beleid als het gaat om locaties. Er wordt sec naar een initiatief gekeken en niet naar het grote geheel. Uitgaande van zo’n 300-350 grondgebonden woningen voor de diverse doelgroepen heb je daar, inclusief infrastructuur, ruim 20 ha voor nodig. En ja, voor stapelbouw is minder grond nodig maar dan nog zal iedereen het ermee eens zijn dat ook hier veel ruimte voor nodig is. Volgens de woonzorgvisie willen we niet groeien om te groeien maar groeien met kwaliteit. Het is ons nog steeds een raadsel wat hiermee wordt bedoeld. Wat ons betreft is het belangrijkste dat de woningvoorraad voldoet aan de bestaande behoefte van onze inwoners. Kortom, hoe reëel is het dat we tot 2030 nog 300 woningen realiseren? Hoe gaat het college dit de komende periode aanpakken en wat gaat het college doen om te komen tot geschikte locaties? Hoe voorkomen we situaties zoals op de Mariastraat waar een bedrijfsgebouw gerealiseerd is terwijl hier ook woningen gebouwd hadden kunnen worden?

Duurzaamheid
Bij de vaststelling van de duurzaamheidsvisie 2019 hebben we kennis genomen van het actieplan 2019-2022 met daarin 64 actiepunten. Inmiddels is er het actieplan 2023-2026. Het aantal acties is teruggebracht van 64 naar 21. Op slechts enkele punten werd een terugkoppeling gegeven over de eerdere resultaten. Samen Verder Beesel vraagt al jaren naar een actuele stand van zaken. Wat is er bereikt? Liggen we op schema? Moeten we bijsturen? Kortom, waar staan we nu echt op gebied van duurzaamheid? En dan nog een saillant detail. In de KODE wordt gesproken over duurzame opwek van 430 TJ terwijl in het actieplan 2023-2026 wordt gesproken over 370TJ. De raad wordt buitenspel gezet doordat we onvoldoende informatie krijgen en al helemaal als gedurende de rit de kaders worden veranderd zonder medeweten van de raad. Kan de portefeuillehouder hierop reageren?

Ten aanzien van de Warmtestrategie geeft u aan dat de focus in 2025 ligt op de uitrol van het isolatieprogramma. De focus ligt op de woningen met energielabel D, E, F, G. Voor huiseigenaren is een subsidie van € 2.000 beschikbaar. Voor woningen in een van deze categorieën is een heel pakket aan isolatiemaatregelen nodig om het energielabel op te krikken. Onze vraag is dan ook: betekent dit € 2.000 per maatregel of per woning? En wat als de middelen uit de SPUK Nationaal Isolatieprogramma op zijn? Wat kan de provincie hierin betekenen?

Met betrekking tot het circulair ambachtscentrum horen en lezen we al jaren dat dit er komt. Iedere keer staan we in de startblokken, het startschot volgt en daarna wordt het weer stil. Kan de portefeuillehouder aangeven waarom het zo lang duurt en wat de planning is?

Jeugdzorg
We hebben kritisch gekeken naar de begroting rondom de jeugdzorg en zijn blij met de voorgenomen acties, vooral daar waar het gaat om de preventieve acties. Toch vragen we ons ook af of dit meerjarig realistisch gaat zijn. De kosten voor de zorg gaan omhoog en er komt een nieuwe aanbestedingsronde voor de zorg binnen de MGR. Zijn de bedragen dan wel toereikend als er zoveel niet voorspelbaar blijkt te zijn. We spreken dan ook bij deze onze bezorgdheid uit. Getallen zijn geduldig en de realiteit vaak weerbarstig. Wij horen graag hoe uw college hierover denkt.

Minimabeleid
Het minimabeleid staat op dit moment volop in de belangstelling. Dit mede naar aanleiding van alle media-aandacht hieromtrent. Vergeleken met omringende gemeenten doen we het onvoldoende als het gaat om de individuele inkomenstoeslag. Deze is in 2021 bijna gehalveerd naar aanleiding van het herstelplan Sociaal Domein. Een maatregel die een directe bezuiniging opleverde. We zijn nu 3 jaar verder en zijn er op vele vlakken binnen de regelingen voor de minima, aanpassingen gedaan. Echter niet bij de individuele inkomenstoeslag. Dit vinden wij bijzonder. Wij vinden het van vitaal belang dat de bezuiniging wordt teruggedraaid. Bij de herijking van het armoedebeleid moet dit wat ons betreft meegenomen worden. Hiertoe dienen wij een motie in. 

Een groot  compliment willen we uitdelen aan de Stichting Leergeld. De Stichting Leergeld wordt gevonden en er wordt zeer ruim gebruikt van de ondersteuning die zij verzorgen. Ze scoren ruim boven het gemiddelde van Nederland. Dat is naar onze mening vooral te danken aan de proactieve houding van  de Stichting Leergeld. Ze weten de mensen te bereiken zodat deze gebruik kunnen maken van deze specifieke jeugdondersteuning. Anders is dat bij de andere minimaregelingen die vanuit de gemeente worden aangeboden. Hier zien we duidelijk dat het gebruik van deze regelingen achterblijft bij het gebruik vergeleken met het landelijk gemiddelde.  12% in Beesel versus 34% landelijk. Waar ligt dat aan voorzitter? 

Het is en blijft extreem belangrijk om alle mensen die recht hebben op een regeling te bereiken. Het lukt u niet om dat voor elkaar te krijgen.  Dit werd al aangegeven door de Rekenkamer in het rapport van 2019 “Armoede in Beesel. “ Volgens de rekenkamer waren er toen geen documenten of rapportages te vinden die aangaven wat de gemeente eraan doet om inwoners die recht hebben op een minimaregeling in beeld te krijgen, met name zij die mogelijk te maken hebben met stille armoede. De vraag is dan ook wat heeft u in de tussentijd gedaan om deze mensen te bereiken?

We moeten hier in elk geval méér aan gaan doen. Het is algemeen bekend dat schaamte, angst voor kortingen en de weg niet weten, redenen zijn waarom men geen gebruikt maakt van regelingen. De VoorzieningenWijzer is een perfect hulpmiddel in de voorlichting. Daar wachten we inmiddels al een jaar op!

Het is belangrijk om de bereikbaarheid, informatievoorziening en het maatwerk van het minimabeleid  tegen het licht te houden. Het minimabeleid in al zijn facetten biedt mensen de mogelijkheid om hulp te ontvangen. Hetzij financieel of met een andere passende ondersteuning. Laten we zorgen dat ons minimabeleid niet minimalistisch is, maar past bij de noden van onze inwoners. We hebben als doel dat mensen kunnen meedoen naar vermogen. Vermogen in geld en vermogen in kunnen. Het is van belang hierop te acteren. Hoe doen de gemeentes die beter scoren dan wij dit? Hoe doet Stichting Leergeld dit? Er kan elders veel opgehaald worden dus ga daarmee aan de slag. Wij zijn van mening dat wij voor wat betreft het gebruik van de minimaregelingen in elk geval moeten toegroeien naar het landelijk gemiddelde. Wij hebben hiervoor een motie voorbereid.

En dan nog even dit.
Bij de behandeling van de kadernota was een voorstel van de Beeselse Lijst om het Burgerbos uit te breiden. U vroeg destijds ruimte om hiermee aan de slag te gaan. Die ruimte heeft u gekregen. Nu horen wij dat een groot deel van het beoogde uitbreidingsperceel bedoeld is voor groencompensatie en daarom niet gebruikt kan worden als een Burgerbos. Hier begrijpen we niets van. Onze vraag aan de portefeuillehouder is dan ook: Wat is er aan de hand? Als er iets groen is, dan is het wel het Burgerbos. Hoe mooi is het dat het juist onze inwoners zijn die een boom planten en een bos in stand houden? Als Samen Verder Beesel willen we graag en met trots de eerste boom planten in dit nieuwe gedeelte van het Burgerbos.